Διαλεγοντας Χρωματα
Μας ζεσταίνουν ή μας παγώνουν, μας καλωσορίζουν ή μας απωθούν, μας φτιάχνουν το κέφι ή μας χαλούν τη διάθεση. Ο ρόλος των χρωμάτων είναι σημαντικός στην καθημερινή μας ζωή γι’ αυτό και κάθε χρωματική παρέμβαση στο περιβάλλον μας πρέπει να γίνεται με πολλή περίσκεψη.
Έχετε αποφασίσει να βάψετε κάποιους τοίχους για να δώσετε στους χώρους σας καινούργια όψη, ευχάριστη και καλαίσθητη. Ασφαλώς και μπορείτε να το κάνετε, αλλά για να έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα θα πρέπει να επιλέξετε τα κατάλληλα χρώματα, να χρησιμοποιήσετε τα σωστά εργαλεία και να ακολουθήσετε την αναγκαία διαδικασία.
Οι...φυλές των χρωμάτων Τα είδη είναι πολλά και συνεχώς αυξάνονται και πληθύνονται. Ακούει κανείς για Νιτροχρώματα, Αζωχρώματα, Θειοχρώματα, Βερνικοχρώματα και άλλα διάφορα. Προκειμένου όμως να βάψετε ένα δωμάτιο στο σπίτι σας, τα πράγματα είναι απλά. Τα χρώματα εσωτερικών χώρων που χρησιμοποιούνται συχνότερα στην εποχή μας είναι τα λεγόμενα χρώματα διασποράς. Λέγονται έτσι γιατί η χρωστική ύλη που περιέχουν και που είναι μια λεπτομερισμένη σκόνη αδιάλυτη στον υγρό φορέα, δίνει με την ομοιόμορφη διασπορά της τον χρωματισμό στη μάζα του χρώματος. Υπάρχουν αδιαφανείς χρωστικές που δίνουν μεγάλη επικάλυψη, διαφανείς χρωστικές που δίνουν περισσότερη λάμψη και αδρανείς χρωστικές οι οποίες μπαίνουν κυρίως στα αστάρια. Διαλύτες χρωστικές δεν χρησιμοποιούνται στα χρώματα αλλά μόνο στις βαφές. Στα πλαστικά και τα ακρυλικά χρώματα ο φορέας είναι το νερό. Εκτός από τις χρωστικές ύλες, η σύνθεσή τους περιλαμβάνει και τα διάφορα πρόσθετα που επηρεάζουν τη συνεκτικότητα, τη ροή και άλλες ιδιότητες του κάθε χρώματος. Ενώ για παράδειγμα οι χρωστικές καθορίζουν την ικανότητα επικάλυψης, τη φωτεινότητα και τον σωστό χρωματικό τόνο, τα συνδετικά μέσα συντελούν στη δημιουργία της ομοιόμορφης λεπτής στρώσης και στην καλή συγκράτηση στο υπόστρωμα. Βάση των πλαστικών είναι το οξικό πολυβινύλιο (PVA), των ακρυλικών η ακρυλική ρητίνη.
Στα ράφια του χρωματοπωλείου
Βλέποντας κανείς το πλήθος των πολύχρωμων κουτιών αισθάνεται ίσως κάποια αμηχανία για την επιλογή που θα πρέπει να κάνει. Στις περισσότερες συσκευασίες όμως αναγράφονται πληροφορίες και υπάρχουν αρκετές ενδείξεις που διευκολύνουν τις συγκρίσεις και ενημερώνουν για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος. 1. Πλαστικά χρώματα Υπάρχουν σε διάφορες ποιότητες, για απλές ή και για πιο απαιτητικές εφαρμογές. Επιτρέπουν τη διαπνοή στις επιφάνειες, δίνοντας τη δυνατότητα στους υδρατμούς να διαφεύγουν, απλώνονται εύκολα και προσφέρουν συνήθως αρκετά μεγάλη καλυπτικότητα. 2. Χρώματα latex Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά σε καταπονήσεις, πλένονται άφοβα και χρησιμοποιούνται πιο πολύ σε κουζίνες και μπάνια. Επειδή όμως δεν είναι αρκετά διαπερατά από τους υδρατμούς, καλό είναι σε χώρους βαμμένους με latex το ταβάνι να βάφεται με υδρόχρωμα ώστε να "αναπνέει". 3. Ακρυλικά Τα βρίσκει κανείς για όλες σχεδόν τις χρήσεις, για εσωτερικούς και για εξωτερικούς χώρους. Από τσιμεντοχρώματα νερού και αντιμουχλικά μέχρι ειδικά για καλοριφέρ, ανθεκτικά σε θερμοκρασίες έως 140ο C. Κυκλοφορούν επίσης ακρυλικά ειδικών ρητινών που καταπολεμούν λεκέδες καπνού και νικοτίνης. 4. Υδροχρώματα Είναι κατάλληλα κυρίως για μη μονωμένες οροφές σε κουζίνες, λουτρά και υπνοδωμάτια. Επιτρέπουν τη διαπνοή σε επιφάνειες όπου συγκεντρώνονται υδρατμοί, εμποδίζοντας έτσι τη συμπύκνωσή τους στο ταβάνι. Διατίθενται έτοιμα ή και σε μορφή σκόνης που αναμειγνύεται μόνο με νερό. 5. Άλλες κατηγορίες χρωμάτων Είναι τα διακοσμητικά που προσφέρονται σε πάστες για ρελιέφ επιφάνειες, οι διαλυόμενες σε νερό σκόνες βινυλικής βάσης, συνοδευόμενες συνήθως από συστήματα δημιουργίας αποχρώσεων, τα διάφορα ελαστομερή και μία μεγάλη ποικιλία μονωτικών και αδιαβροχοποιητικών.
Φυσικά χρώματα
Παραδοσιακά ασβεστοχρώματα ή χρώματα καζεΐνης παρασκευάζονται εύκολα και φθηνά, δεν είναι όμως κατάλληλα για όλα τα υποστρώματα και δεν μπορούν να ξαναβαφούν αργότερα με άλλα χρώματα χωρίς να δημιουργηθούν προβλήματα. Κατά τα άλλα, είναι φιλικά προς το περιβάλλον και καλά για την υγεία. Φυσικές χρωστικές συναντάμε στα λεγόμενα γεωχρώματα. Προέρχονται από μεταλλεύματα, είναι αδιάλυτες στο νερό και τους άλλους διαλύτες και χρειάζονται ειδικές συνθετικές ουσίες για να προσκολληθούν.
Υπάρχουν βέβαια και οι φυσικές οργανικές χρωστικές, προερχόμενες από άνθη, καρπούς, σπόρους, φλοιούς, φύλλα, ρίζες, ακόμα και από έντομα. Υπάρχουν επίσης χρώματα φυσικών ρητινών καθώς και διαλυτικά φυτικά (πορτοκαλέλαιο). Όμως, πραγματικά φυσικά χρώματα, συσκευασμένα, έτοιμα για χρήση, δύσκολα βρίσκει κανείς στα συνηθισμένα χρωματοπωλεία.
Δεν υπάρχει μόνο το λευκό
Κάθε χρώμα μπορεί να είναι πηγή χαράς, αρκεί να έχει την ένταση που πρέπει και να βρίσκεται σε αρμονική σχέση ή σε σωστή αντίθεση με τα γειτονικά του. Μπορεί επίσης κάθε χρώμα να αναλάβει κάποιον ξεχωριστό ρόλο, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Το γκρίζο για παράδειγμα που είναι ένα χρώμα «ακίνητο» και σκυθρωπό, γίνεται ιδανικό φόντο για έναν ζωηρόχρωμο καναπέ. Και το πράσινο που από μόνο του δεν γεννά ούτε πάθος, ούτε χαρά, ούτε θλίψη, αποκτά ζωντάνια και φωτεινότητα αν το σπάσει κανείς με λίγο κίτρινο του λεμονιού.
Χρώματα θερμά ή ψυχρά, δυναμικά ή χαλαρωτικά
Αν και δεν υπάρχει κάποια επιστημονική εξήγηση, ένα από τα πρώτα χαρακτηριστικά που γίνεται αντιληπτό σε ένα χρώμα είναι η θερμότητα ή η ψυχρότητά του. Τα ψυχρά χρώματα είναι αυτά που πάνε από το πράσινο στο γαλάζιο, δηλαδή: πράσινο, πράσινο-γαλάζιο, γαλάζιο, γαλάζιο λουλακί, μενεξεδί. Πολλά πειράματα έχουν αποδείξει την αίσθηση του θερμού ή του ψυχρού που δίνουν τα χρώματα αυτά. Σε ένα εργαστήριο που οι τοίχοι του ήταν βαμμένοι γαλαζοπράσινοι, οι εργάτες παραπονιούνταν για το κρύο. Όταν οι τοίχοι βάφτηκαν με μια ροδόχρωμη ώχρα, τα παράπονα σταμάτησαν. Ένα άλλο πείραμα έδειξε ότι ένα χρώμα μπορεί επίσης να δώσει την αίσθηση βάρους ή ελαφρότητας: Κιβώτια ίδιου μεγέθους και ίδιου βάρους φάνηκαν ελαφρότερα σε κείνους που τα μετέφεραν όταν βάφτηκαν με ανοικτά χρώματα. Στα διάφορα χαρακτηριστικά θα πρέπει να προστεθούν και οι συνειρμοί που λίγο- πολύ όλοι κάνουμε: το πράσινο με τη φύση, το γαλάζιο με τον ουρανό ή τη φρεσκάδα του νερού, το κόκκινο με το αίμα και τον κίνδυνο, το πορτοκαλί με τη φωτιά ή το ηλιοβασίλεμα, το μενεξεδί με το πένθος και ούτω καθεξής.
Το κίτρινο
Είναι το χρώμα που ηρεμεί, που παρακινεί στην ησυχία και την ονειροπόληση. Όμως ένα γαλάζιο, που δεν περιέχει ούτε κίτρινο ούτε κόκκινο, κρυώνει πραγματικά την ατμόσφαιρα. Χρησιμοποιείστε το σε χώρους που τους βλέπει ο ήλιος πολύ.
Πράσινο
Χρώμα «ακίνητο» ίσως λίγο ανιαρό. Με λίγο κίτρινο ζωντανεύει, γίνεται χαρούμενο. Με λίγο γαλάζιο, σοβαρεύει, ξεκουράζει, καλύτερα όμως σε μικρές σχετικά επιφάνειες. Και ποτέ πράσινο εκεί που τρώτε: είναι πιθανό να σας κόψει την όρεξη.
Κόκκινο
Γεμάτο πάθος, όμως δεν εκδηλώνει πάντα τη δυναμή του προς τα έξω. Το ανοιχτό κόκκινο είναι όλο ορμή και ενεργητικότητα. Το μέτριο κόκκινο όμως διατηρεί μια δύναμη εσωτερική και όταν ανακατευτεί με λίγο γαλάζιο γίνεται σχεδόν ψυχρό. Γενικά είναι ένα ερεθιστικό χρώμα, κατάλληλο μόνο για μικρές επιφάνειες.
Άσπρο
Είναι η εξαφάνιση των χρωμάτων. Αλλά είναι και σαν τη σιωπή που κρύβει όλες τις δυνατότητες για οποιαδήποτε αρχή επικοινωνίας. Λαμπρό και καθάριο, κουράζει κάπως με το υπερβολικό φως του. Αποτελεί όμως την ιδανική βάση για τη δημιουργία των πιο γοητευτικών συνδυασμών και αποχρώσεων.